Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego.


Nadciśnienie tętnicze rozpoznajemy gdy wartość ciśnienia tętniczego krwi wynosi ≥140/90mmHg podczas dwóch kolejnych wizyt w gabinecie lekarskim lub ≥180/110mmHg podczas jednej wizyty.

Rozpoznanie łagodnego nadciśnienia tętniczego (140-159/90-99mmHg) należy potwierdzić wykonując 24-godzinne, ambulatoryjne monitorowanie (holter ciśnieniowy, ABPM).

Wartości ciśnienia tętniczego należy także kontrolować poprzez samodzielne pomiary wykonane w warunkach domowych.

Celem leczenia nadciśnienia tętniczego jest zmniejszenie ryzyka zgonu oraz ryzyka groźnych powikłań sercowo-naczyniowych (zawał serca, udar mózgu) a osiągnąć to można poprzez trwałe obniżenie wartości ciśnienia tętniczego do <140/90mmHg (tzw. wartość docelowa dla większości chorych).

U wszystkich chorych z nadciśnieniem tętniczym należy wykonać podstawowe badania: EKG, badania laboratoryjne: morfologia krwi, stężenie glukozy na czczo, pełny LIPIDOGRAM, jonogram (Na,K), kreatynina z oszacowaniem GFR, kwas moczowy, badanie ogólne moczu. U większości pacjentów powinno się także ocenić wpływ nadciśnienia tętniczego na serce poprzez wykonanie badania echokardiograficznego (ECHO SERCA).

Leczenie niefarmakologiczne czyli modyfikacja dotychczasowego stylu życia oraz eliminacja czynników ryzyka ma istotne znaczenie. Zaleca się:

  • ·        Normalizację masy ciała (BMI <25; obwód pasa < 102cm u mężczyzn oraz <88cm u kobiet)

  • ·        Zwiększenie aktywności fizycznej o umiarkowanym natężeniu (szybki spacer, nordic-walking, bieganie,     jazda na rowerze, pływanie, taniec, gimnastyka) do poziomu co najmniej 30 minut od  5 do 7 razy w tygodniu.

  • ·        Całkowite zaprzestanie palenia papierosów

  • ·        Ograniczenie spożycia soli do 6 gramów na dobę (brak używania soli w codziennym przygotowywaniu posiłków)

  • ·        Ograniczenie spożycia alkoholu

  • ·        Spożywanie 4 do 5 porcji warzyw i owoców dziennie

Leczenie farmakologiczne – systematyczne, przewlekłe przyjmowanie zaleconych przez lekarza tabletek o działaniu obniżającym wartości ciśnienia tętniczego. Wybór właściwie dobranych leków dla poszczególnych pacjentów i oraz współpraca i wzajemne zaufanie (pacjent-lekarz) są podstawą sukcesu w terapii nadciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze jest chorobą, która często nie powoduje wyraźnych dolegliwości, a jedynym objawem są podwyższone wartości ciśnienia tętniczego krwi. Dlatego bardzo ważne jest zrozumienie, że długotrwałe i regularne leczenie ma przed wszystkim zapobiegać groźnym dla życia powikłaniom, takim jak: zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca i nerek. Utrzymanie prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego to dłuższe i lepsze życie w przyszłości.


Diagnostyka i leczenie choroby niedokrwiennej serca.

Choroba niedokrwienna serca spowodowana jest najczęściej zmianami miażdżycowymi w tętnicach wieńcowych (tętnice, które zapewniają właściwe ukrwienie serca). Duże blaszki miażdżycowe powodują zwężenia w tętnicach wieńcowych i prowadzą do istotnego ograniczenia przepływu krwi. Chory odczuwa wtedy ból za mostkiem (ucisk, pieczenie, itp.), będący sygnałem niewystarczającego przepływu krwi przez mięsień sercowy. Ból początkowo pojawia się tylko w czasie wysiłków, a w zaawansowanej chorobie wieńcowej nawet w spoczynku. Aby właściwie ocenić stopień zaawansowania choroby niedokrwiennej serca i zagrożenie chorego wystąpieniem groźnych dla życia powikłań (ostry zawał serca, niewydolność serca) należy wykonać badania dodatkowe: EKG, badanie echokardiograficzne (ECHO SERCA), test wysiłkowy na bieżni lub rowerze stacjonarnym, niekiedy wysiłkowe badania obrazowe (scyntygrafia serca). Najważniejszym badaniem pozwalającym na dokładną ocenę „drożności” tętnic wieńcowych i ocenę stopnia zaburzeń przepływu krwi jest KORONAROGRAFIA. Bardzo często, jeśli chcemy wybrać najlepszy sposób leczenia choroby niedokrwiennej serca musimy wykonać to badanie. Chorobę niedokrwienną serca możemy leczyć trzema głównymi metodami. Leczenie zachowawcze polega na eliminacji czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz przewlekłym przyjmowaniu leków zaleconych przez lekarza. Przezskórne, przeznaczyniowe poszerzanie zwężonych odcinków tętnic wieńcowych za pomocą balonu na specjalnym cewniku wraz z dodatkowym założeniem metalowego wzmocnienia do tętnicy wieńcowej to: angioplastyka wieńcowa („balonikowanie i stentowanie tętnic wieńcowych”). Trzecia metoda leczenia najbardziej zaawansowanych i groźnych postaci choroby wieńcowej to operacja kardiochirurgiczna („by-passy”, CABG, pomostowanie aortalno-wieńcowe). Wybór właściwej metody leczenia zależy od wielu czynników i na ogół jest ustalany wspólnie przez: kardiologa, kardiologa inwazyjnego oraz kardiochirurga. Zabieg przezskórnej angioplastyki wieńcowej (PTCA, PCI) wykonuje się w celu poszerzenia istotnego lub krytycznego zwężenia w tętnicy wieńcowej. Cewnik zakończony balonem, wprowadza się przez duże tętnice nogi lub ręki, następnie przez aortę do światła zwężonej tętnicy wieńcowej. W miejscu zwężenia napełnia się balon płynem, mechanicznie poszerzając tętnicę. Poprawia to przepływ krwi w miejscu uprzednio zwężonym. W trakcie wypełniania balonu może wystąpić ból w klatce piersiowej. Następnie wprowadza się cewnik z założonym na balonie stentem i umieszcza się go dokładnie w miejscu zwężenia tętnicy wieńcowej. Stent rozpiera tętnicę od wewnątrz, stanowiąc rusztowanie, które nie pozwala na ponowne zwężenie w tym miejscu. Stent wieńcowy jest to rodzaj siateczki z metalu wprowadzonej do tętnicy. Stent metalowy pozostaje na całe życie w tętnicy wieńcowej. Wszczepienie stentu zmniejsza bardzo wyraźnie ryzyko nawrotu zwężenia w miejscu jego implantacji, ale nie rozwiązuje całościowo problemu postępu lub nawrotu choroby miażdżycowej tętnic wieńcowych. Dlatego niezależnie od wykonanych zabiegów konieczna jest skuteczna eliminacja występujących czynników ryzyka rozwoju miażdżycy. O rodzaju zastosowanych leków obniżających ciśnienie tętnicze, poziom cholesterolu i glukozy decyduje lekarz prowadzący. W trakcie regularnych wizyt kontrolnych na podstawie uzyskanych wyników badań i oceny klinicznej chorego lekarz może modyfikować terapię tak by była jak najlepsza dla określonego pacjenta. Wszyscy chorzy po zabiegu angioplastyki wieńcowej ze wszczepieniem stentu do naczynia powinni przez ściśle określony przez lekarza czas przyjmować aż dwa leki przeciwpłytkowe (zmniejszające istotnie krzepliwość krwi).


Diagnostyka i leczenie zaburzeń rytmu serca.


Szybkie, silne, nierówne „bicie” serca, powodujące objaw kołatania serca nie musi oznaczać choroby – niekiedy pojawia się w takcie intensywnego wysiłku fizycznego lub pod wpływem silnych emocji. Jednak kołatanie serca utrzymujące się po kilku minutach odpoczynku lub bez wysiłku najczęściej wywołane jest arytmią serca. Znaczenie tego objawu musi ocenić lekarz. Natychmiast wezwij pogotowie, gdy wystąpiły zaburzenia rytmu, które doprowadziły do omdlenia (krótka ale pełna utrata przytomności) lub zasłabnięcia chorego. Bardzo ważne jest zarejestrowanie zapisu EKG w trakcie trwania epizodu kołatania serca (w poradni lekarza rodzinnego, najbliższej poradni dyżurującej czy w Izbie Przyjęć).

Dodatkowe badania, które pozwalają na szczegółową ocenę stopnia zaawansowania zaburzeń rytmu serca i zagrożenia jakie niosą dla chorego to: Holter EKG – czyli 24 godzinne rejestrowanie zapisu EKG oraz badanie echokardiograficzne (ECHO SERCA).

Niektóre zaburzenia rytmu serca można skutecznie leczyć farmakologicznie – chory regularnie przyjmuje leki antyarytmiczne. W niektórych przypadkach postępowaniem z wyboru jest leczenie zabiegowe zaburzeń rytmu serca. Zabieg inwazyjnego leczenia arytmii to: ABLACJA. Wykonują ją specjalnie wyszkoleni lekarze kardiolodzy, tylko w warunkach szpitalnych, po właściwej kwalifikacji chorych.



Kwalifikacja do dalszego leczenia - inwazyjnego lub operacyjnego.


Kwalifikacja do zabiegowego badania stopnia zaawansowania choroby wieńcowej (koronarografia) najczęściej odbywa się po uzyskaniu wyników badań nieinwazyjnych: EKG, ECHO SERCA, TEST WYSIŁKOWY, w zależności od oszacowania stopnia ryzyka groźnych powikłań sercowo-naczyniowych u danego pacjenta. Każdy pacjent ma wypełnianą kartę zgłoszeniową do diagnostyki inwazyjnej tętnic wieńcowych. Aby bezpiecznie wykonać koronarografię, niezbędny jest krótki pobyt w szpitalu, w Klinice lub Oddziale Kardiologii.

Kwalifikacja do poszczególnych metod zabiegowego leczenia choroby wieńcowej czyli rewaskularyzacji mięśnia sercowego często wymaga konsultacji z kardiologiem inwazyjnym oraz kardiochirurgiem. Konsultacje w/w specjalistów są dostępne dla pacjentów Centrum Usług Medycznych „Promont-Med”, po zarejestrowaniu się na wizytę u odpowiedniego lekarza (kardiolog inwazyjny, kardiochirurg). Na wizytę należy zgłosić się z płytą CD z zarejestrowanym pełnym badaniem KORONAROGRAFII.

Chorzy z niewydolnością serca oprócz optymalnego leczenia farmakologicznego (regularne przyjmowanie tabletek zmniejszających objawy niewydolności serca oraz poprawiających rokowanie) mogą być kwalifikowani do różnych form leczenia zabiegowego. Właściwą ocenę chorego pod kątem obecności wskazań i braku przeciwwskazań do implantacji kardiowertera-defibrylatora (ICD) lub zastosowania stymulacji poprawiającej pracę serca jako pompy (CRT, stymulator resynchronizujący) wykonuje kardiolog, dysponujący wynikami wszystkich niezbędnych badań dodatkowych (EKG, ECHO SERCA, Holter EKG).

Rolą kardiologa jest właściwe rozpoznanie i ocena stopnia zaawansowania poszczególnych wad zastawek serca. Najbardziej przydatnym badaniem do kompleksowej oceny zaawansowania wad zastawek serca jest ECHO SERCA. Kardiolog dokonuje także wstępnej kwalifikacji do leczenia operacyjnego lub zabiegowego wady serca w przypadku potwierdzenia jej istotności. Ostatecznej kwalifikacji do leczenia operacyjnego wady dokonuje kardiochirurg, uwzględniając korzyści dla pacjenta związane ze skutecznym zabiegiem oraz ryzyko możliwych powikłań w okresie okołooperacyjnym.



Rehabilitacja kardiologiczna.


Bardzo istotne znaczenie w procesie leczenia pacjentów z chorobami układu krążenia (np. po przebytym zawale serca, po operacji kardiochirurgicznej, z przewlekłą niewydolnością serca) ma rehabilitacja kardiologiczna. Są to działania mające na celu przywrócenie lub zachowanie aktywności fizycznej, społecznej, często także zawodowej. Program odpowiednio dobranej do potrzeb i możliwości pacjenta rehabilitacji kardiologicznej na ogół rozpoczyna się jeszcze w czasie pobytu w szpitalu i z pewnością powinien być kontynuowany po wypisie. Chorzy we wczesnym okresie po zawale serca (pierwsze tygodnie po wypisie ze szpitala) mogą uzyskać informacje i poradę dotyczącą możliwości uczestniczenia w programach rehabilitacji kardiologicznej.



Diagnostyka i leczenie niewydolności serca.